Thận chủ xương cốt

Sưu tầm và biên soạn:
Thận Hư (Thận Suy) trong chuyên môn của YHCT không phải là diễn tả quả thận bị hư hoại, rồi bị vứt đi. Nhưng nói đến chức năng, sự rối loạn khí hóa của tạng thận.

Theo YHCT, Thận không phải là một vật thể hình hạt đậu, nó là cơ quan bài tiết nước tiểu... như dân gian quen nghĩ, nhưng Thận là 1 trong 5 Tạng (Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận) có tác dụng điều chỉnh toàn bộ các rối loạn trong cơ thể nhờ sự tương quan giữa các tạng phủ trong cơ thể với nhau

Dưới đây chúng tôi sẽ trình bầy những bệnh chứng có liên hệ với trạng thái thận hư, thận suy, để từ đó, có được những đánh giá phần nào về các rối loạn bệnh lý theo quan điểm của YHCT.

Theo YHCT:
Thận khai khiếu ở tai’, vì vậy các bệnh về tai như tai ù, điếc, tai nghe không rõ, trong tai nghe như ve kêu... đều liên hệ đến thận.
‘Tóc là phần dư của huyết’, ‘Thận chủ huyết’, vì vậy chứng tóc bạc sớm, tóc khô, tóc dễ rụng... có liên quan nhiều đến thận.

Răng là phần dư của xương’ mà ‘Thận chủ xương’, vì vậy các chứng răng lung lay, răng đau ê ẩm khi uống nước đá... nên nghĩ đến thận.

Nước tiểu là dịch của thận, các rối loạn về đường tiểu như tiểu nhiều, tiểu không tự chủ, tiểu bí, tiểu đêm, đái dầm... điều chỉnh ở thận sẽ khỏi.

Thận chủ nhị tiện: có nhiều trường hợp tiêu chảy do thận hư yếu gây nên, nhất là chứng tiêu chảy về sáng mà YHCT gọi là chứng Thận Tả, Kê Minh Tiết Tả.

Hàn thương thận’ và ‘Dương hư sinh ngoại hàn’, các chứng sợ lạnh, chân lạnh, lưng lạnh... chủ yếu do Thận dương hư gây nên, ôn bổ thận dương sẽ khỏi.

Ở chí của thận là khủng – sự sợ hãi’, những người hay sợ hãi, kinh sợ không có nguyên nhân... nhiều khi điều chỉnh ở thận có thể bớt bệnh.

Thận chủ thủy’, nếu thận thủy suy, không vận hóa được chất nước, nước ứ lại gây nên phù thủng, thủy thủng. Thận chủ xương’, các trường hợp đau nhức trong xương, trẻ nhỏ chậm biết đi... liên hệ nhiều đến thận.Lưng là phủ của thận’ vì vậy, những trường hợp lưng đau, cột sống lưng đau, cột sống lưng nặng, điều trị ở thận mang lại kết quả rất tốt.Gối là phủ của thận’: trường hợp gối lạnh, gối mỏi, kể cả các trường hợp khi cử động khớp gối nghe thấy tiếng kêu ‘lục cục’ mà nhiều người quen đùa là đầu gối thiếu nhớt, khi điều trị thận, khỏi 1 cách nhanh chóng.

Thận nạp khí’, tuy Phế chủ khí nhưng nạp khí lại là chức năng của thận, nếu thận hư, khí không có chỗ giữ lại sẽ bốc lên (từ chuyên môn gọi là nghịch khí) gây nên chứng suyễn, khó thở. Vì vậy, trên lâm sàng, trong các trường hợp suyễn lâu ngày, khi điều trị, theo YHCT, vừa làm cho Phế khí được thông (tuyên phế), chữa tại ngọn, vừa phải lo bổ thận để thận nạp khí, chữa tại gốc, thì bệnh khỏi mà kết quả được lâu dài và chắc hơn.

Thận là cơ quan tàng trữ, tinh dịch được thận tàng trữ, vì vậy các chứng di tinh, hoạt tinh, tiết tinh... điều trị ở thận có kết quả tốt.

Ngoài ra, theo YHCT, Thận còn có liên quan với các tạng khác, ảnh hưởng ít nhiều đến các rối loạn bệnh lý ở các tạng phủ khác, nếu biết cách điều chỉnh đúng, vừa trị được bệnh, vừa điều chỉnh tận gốc rối loạn bệnh. Thận thủy sinh can mộc, thận suy không nuôi dưỡng được can mộc, can âm hư sẽ khiến cho can dương bốc lên gây nên chứng huyết áp cao, co giật, động kinh...

Theo ngũ hành tương khắc, thận thủy khhắc tâm hỏa, nếu thận thủy suy, không ức chế được tâm hỏa, hỏa của tâm bùng lên gây nên chứng mất ngủ, hồi hộp, lo sợ... từ chuyên môn gọi là trạng thái ‘Tâm thận bất giao.

Tỳ chủ tiêu hóa, có những trường hợp ăn uống được nhưng sức tiêu hóa kém, tiêu ra phân sống... Theo lý luận của YHCT, Thận dương chủ hỏa, Tỳ thuộc thổ, hỏa sinh thổ, nếu thận dương hư, hỏa không đủ để sinh thổ, giống như nồi cơm (tỳ thổ) mà thiếu lửa (thận dương – mệnh môn hỏa) để nấu thì thức ăn trong nồi không chín được, trường hợp này, YHCT không chỉ trị ở tỳ (ngọn) mà còn điều chỉnh ở Thận dương (gốc), bệnh khỏi rất tốt.

Thực tế lâm sàng cho thấy, hầu hết các bệnh chứng nêu trên, YHCT chuyên chú điều trị ở tạng thận đã mang lại kết quả rất tốt.

Theo sách Nội Kinh: Thận chủ cốt - tuỷ. Thận sung mãn thì xương sẽ cứng chắc. Vùng lưng là "phủ"của Thận, lưng trên cũng là đường của Thận. Vì vậy chứng loãng xương chủ yếu là do Thận hư yếu, cả Thận âm lẫn Thận dương. Thận dương hư sẽ kéo theo Tỳ dương hư, Can huyết và Thận âm hư liên hệ đến tuổi già, cơ thể suy yếu, bệnh nhiệt kéo dài. Ngoài ra, rượu làm tổn thương Tỳ, tăng thấp nhiệt. Thuốc lá làm tổn thương Phế, làm hại âm dịch, đều có thể gây nên bệnh.

Đông Y có rất nhiều bài thuốc điều trị thận hư, thận suy, dương hư... Khó có khả năng ứng dụng hết tất cả các bài thuốc này, dù đó là những kinh nghiệm rất quý của các y gia đi trước. Chúng tôi cũng đã cố ghi chép thêm phần giải thích để giúp đọc giả hiểu được ý nghĩa từng vị thuốc được dùng trong mỗi phương thang. Nếu đọc kỹ, quý vị sẽ thấy rằng tuy bài thuốc có nhiều nhưng các vị thuốc dùng trong các bài thuốc đó chung quy cũng chỉ có 1 số vị nhất định, chỉ thay đổi về mặt liều lượng, và nếu theo từ chuyên môn thì thay đổi vị trí là quân, thần hoặc tá sứ trong từng bài cho hợp với nhu cầu của bài thuốc đề ra.

Khi khảo sát 444 bài thuốc được coi là hay (lương phương) và có công hiệu nhất định của các sách có tiếng trong kho tàng sách cổ YHCT để các bạn tham khảo.